​.

 

Hiện nay, Đồng Nai có hơn 50 dân tộc cùng sinh sống, trong đó có dân tộc Chơro là 1 trong 4 dân tộc bản địa của Đồng Nai được đánh giá có nền văn hóa riêng, đặc sắc và có tác động nhất định đến không gian văn hóa vùng Đông Nam bộ, với gần 20.000 người sinh sống. Chính vì thế, trong suốt thời gian qua, tỉnh Đồng Nai luôn quan tâm đến công tác bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa độc đáo của dân tộc Chơro trong cộng đồng. Một trong những công tác được quan tâm đó là gìn giữ, phát huy chữ viết của dân tộc, bởi theo thời gian hòa nhập với cộng đồng người Kinh, người dân tộc Chơro hầu chỉ còn truyền miệng nhau tiếng nói, còn chữ viết dần mai một.

Đều đặn vào mỗi buổi sáng thứ 7 hàng tuần, lớp học chữ Chơro tại nhà anh Điểu Tám lại đông đúc các em nhỏ đến học. Bản thân anh là người dân tộc Chơro, với mong muốn truyền dạy chữ viết của dân tộc mình cho mọi người dân, đặc biệt là các em nhỏ, anh đã tận dụng chính ngôi nhà của mình để mở lớp dạy chữ Chơro cho mọi người. Bằng sự nỗ lực của bản thân, anh đã tìm được một số sách giáo khoa tiểu học và bài học kể chuyện bằng tiếng Chơro, đồng thời, dựa trên những ký tự ngôn ngữ của dân tộc mình, anh đã đã sáng tạo ra 26 kiểu chữ cái Chơro để tiện cho việc ghép âm, ghép vần và các thanh sắc, huyền, nặng nhằm giúp người đọc dễ phát âm. Từ đó, anh đã dịch những cuốn sách, chữ viết tiếng Việt thành chữ Chơro dạy lại cho đồng bào dân tộc mình. 

Không chỉ anh Điểu Tám, ở các khu vực trên địa bàn tỉnh có đông người đồng bào dân tộc Chơro sinh sống, những người có uy tín trong đồng bào dân tộc thường xuyên thực hiện công tác vận động, tuyên truyền người dân gìn giữ, phát huy chữ viết dân tộc mình, kêu gọi những ai am hiểu, lưu giữ được những tài liệu về chữ viết dân tộc cùng chung tay đóng góp, hỗ trợ để hoàn thiện kho dữ liệu, tạo cơ sở truyền dạy chữ viết dân tộc. Bởi hiện tại, đồng bào dân tộc Chơro hầu hết sống chung với người Kinh và cùng đi học ở các cấp học theo phổ cập giáo dục chung của cả nước, do đó khả năng mai một chữ viết, ngôn ngữ dân tộc là rất lớn.

​Theo Trưởng ban Dân tộc tỉnh Nguyễn Văn Khang cho biết, Đồng Nai là tỉnh có đa dân tộc sinh sống, tạo nên sự đa dạng và phong phú về văn hóa. Từ năm 2018, Ban Dân tộc tỉnh đã có kế hoạch nghiên cứu Latinh hóa chữ viết của đồng bào các dân tộc thiểu số. Một mặt để bảo tồn chữ viết, mặt khác để lưu giữ, truyền lại văn hóa, bản sắc của đồng bào cho thế hệ trẻ hôm nay. Hiện một số đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn Đồng Nai có tiếng nói, nhưng không có chữ viết, như: Đồng bào Chơ ro, đồng bào Chăm… Để lưu truyền tiếng mẹ đẻ cho con cháu, nhiều người dân vùng đồng bào DTTS tự mở các lớp dạy tiếng nói và chữ viết cho con em dân tộc mình ở các cơ cở Hoa văn hay các trường song ngữ Việt - Hoa. Một số cá nhân đã xây dựng bộ chữ viết dân tộc như Ông Đô Hô Sên, ông Mohamad Amin dạy chữ Chăm tại Thánh đường Hồi giáo Chăm (xã Bình Sơn, huyện Long Thành); anh Điểu Tám mở lớp dạy chữ viết của người Chơ ro ở ấp Tín Nghĩa (xã Xuân Thiện, huyện Thống Nhất); anh Điểu Bình (xã Túc Trưng, huyện Định Quán) sưu tầm ngôn ngữ của người Chơ ro giới thiệu trên trang Facebook cá nhân…

Theo ông Khang, ngoài tiếng nói, chữ viết, việc bảo tồn và phát huy các giá trị vật thể, phi vật thể của đồng bào DTTS cũng được các cấp, các ngành quan tâm. Tại các nhà văn hóa dân tộc hiện đã xây dựng nhưng trong các nhà truyền thống chưa có nhiều hiện vật để trưng bày. Rất nhiều hiện vật còn nằm rải rác trong gia đình các dân tộc. Do đó, rất cần sự chung tay của bà con cùng chính quyền bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của dân tộc.​

nga nguyễn