​Bà là cán bộ lão thành cách mạng trải qua nhiều chức vụ công tác khác nhau trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Trước khi nghỉ hưu vào năm 1985 bà là Trưởng ban Thanh tra thuộc Sở Lương thực thành phố Hồ Chí Minh.Với 90 tuổi đời và 70 năm tuổi Đảng, là phu nhân đồng chí Nguyễn Văn Ký nguyên Bí thư Tỉnh ủy Biên Hòa cũ giai đoạn (1947-1952). Lúc còn sống bà là tấm gương mẫu mực trong gia đình; tuy tuổi cao sức yếu nhưng trong lòng, tâm trí luôn đặc biệt quan tâm, lo lắng cho tương lai của thế hệ trẻ cả nước nói chung, thế hệ trẻ của tỉnh Đồng Nai nói riêng; nhất là đối với sự nghiệp giáo dục trồng người. Thực hiện tâm nguyện của đồng chí Nguyễn Văn Ký trước khi ra đi, bản thân bà đã tiết kiệm chi tiêu, dành dụm được số tiền 1 tỷ đồng để ủng hộ thành lập Quỹ học bổng “Nguyễn Văn Ký” tỉnh Đồng Nai, Quỹ học bổng mang tên người chiến sĩ cách mạng anh hùng của quê hương Đồng Nai. Đây là nghĩa cử cao đẹp hiếm có của bà Lê Thị Trừ, người luôn đặt niềm tin vào thế hệ trẻ, những chủ nhân tương lai của đất nước, góp phần cùng với Đảng bộ, Chính quyền và nhân dân chăm lo cho sự nghiệp giáo dục trồng người của tỉnh nhà.

Bà Lê Thị Trừ trao học bổng cho học sinh Trường THCS Quyết Thắng-Biên Hòa

Được sự cho phép của Thường trực Tỉnh ủy về chủ trương, Quỹ học bổng “Nguyễn Văn Ký” tỉnh Đồng Nai được thành lập năm 2012 và Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh vinh dự khi được gia đình bà Lê Thị Trừ tin tưởng, gửi gắm, ủy nhiệm đứng ra thành lập và quản lý quỹ học bổng Nguyễn Văn Ký. Ban quản lý Quỹ thời điểm đó do đồng chí Vi Văn Vũ- UVTV- Chủ tịch UB MTTQ Việt Nam tỉnh làm Trưởng ban. Quỹ hoạt động theo nguyên tắc tự tạo vốn trên cơ sở đóng góp tự nguyện của gia đình bà Lê Thị Trừ. Ban quản lý Quỹ đã xây dựng quy chế hoạt động và quy chế quản lý Quỹ “ Học bổng Nguyễn Văn Ký”. Định kỳ hàng năm Ban thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh tổ chức họp thành viên Ban quản lý Quỹ và xin ý kiến thống nhất của nhà tài trợ để trao tặng học bổng theo từng đợt.

Vốn ban đầu thành lập Quỹ trị giá 1 tỷ đồng và hàng năm nhà tài trợ ủng hộ 400 triệu đồng để phát triển Quỹ. Mục đích của quỹ nhằm trao tặng học bổng cho các em học sinh, sinh viên là con em các hộ nghèo, khó khăn trên địa tỉnh đã có ý chí vượt khó vươn lên trong học tập nhằm góp phần bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài.

Trải qua 7 năm thực hiện trao tặng học bổng theo mục đích đề ra, đến nay đã có 1.330 em học sinh, sinh viên của các trường Đại học Lạc Hồng, Đại học Đồng Nai, Cao đẳng Y tế Đồng Nai, Đại học Công nghệ Đồng Nai, PTTH Lương Thế Vinh, THCS Quyết Thắng, THCS Thống Nhất, các em học sinh cấp 1,2,3 của Thành phố Biên Hòa, huyện Vĩnh Cửu,…được nhận học bổng từ quỹ với tổng số tiền lên đến 3,5 tỷ đồng.

Với số tiền một suất học bổng từ 1,5 đến 3 triệu đồng được trao tặng đã giúp các em học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn nhưng có thành tích vươn lên trong học tập, góp phần tiếp thêm sức mạnh, thêm động lực cho các em hoàn thành tốt việc học và trang trải cuộc sống; Đặc biệt các em sẽ luôn ghi nhớ trước nghĩa cử cao đẹp, niềm tin yêu, hy vọng của bà Lê Thị Trừ để rèn luyện, học tập đạt kết quả cao, trở thành những con ngoan, trò giỏi của gia đình, nhà trường; luôn cố gắng để học tập để sau này trở thành những công dân tốt, công dân có ích cho xã hội góp phần cùng với Đảng, nhà nước xây dựng một nước Việt Nam ngày càng giàu mạnh, phát triển bền vững, văn minh về mọi mặt. Qua theo dõi nhiều em đã đạt các danh hiệu học sinh giỏi cấp tỉnh, huy chương đồng Olympia chuyên môn Sinh, môn Hóa; nhiều em có học lực khá vươn lên học lực giỏi, 100% các em được nhận học bổng đều có hạnh kiểm tốt, có nhiều thành tích trong tham gia các hoạt động phong trào Đoàn hội của nhà trường.

Bà Lê Thị Trừ trao tặng học bổng cho các em sinh viên

Qua 8 lần tổ chức trao tặng học bổng, tuy tuổi đã cao, sức khỏe yếu nhưng bà đã có mặt 6/8 lần để trực tiếp tận tay trao những suất học bổng cho các em học sinh, sinh viên; bà luôn gần gũi động viên, thăm hỏi, nhắc nhở các em được nhận học bổng “Nguyễn Văn Ký” là niềm vinh dự và phải không ngừng học tập, rèn luyện để sau này trở thành những công dân tốt, phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc, xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp, phát triển phồn vinh. Bà luôn nhắc nhở các em học sinh, sinh viên sinh thời Bác Hồ đã từng căn dặn thế hệ trẻ  “Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có được sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công lao học tập của các cháu”. 

Không chỉ trao tặng học bổng, bà luôn luôn quan tâm, theo dõi kết quả học tập, rèn luyện đạo đức đối với những em học sinh, sinh viên được nhận học bổng, đồng thời hỏi thăm, động viên và tặng thêm những phần quà có ý nghĩa thiết thực đối với những em có hoàn cảnh gia đình nghèo, đặc biệt khó khăn, để các em củng cố niềm tin, cố gắng học tập và vươn lên trong cuộc sống.  Qua mỗi lần trao học bổng tôi cảm nhận được gương mặt của các bạn học sinh, sinh viên sáng lên niềm vui khi được chính tay bà trao học bổng cho mình.

Việc làm tự nguyện của bà mang đậm chất nhân văn và đầy ắp nghĩa tình, luôn được gia đình, con cháu ủng hộ. Lúc còn sống bà Bảy Trừ vẫn hiền hậu, khiêm tốn rằng: "Những việc bà làm, chưa thấm vào đâu so với những khó khăn, vất vả của các em học sinh, sinh viên nghèo, gia đình khó khăn. Bà thiết nghĩ, vạn vật rồi sẽ qua đi, chỉ có tình thương, tình yêu giữa người với người là sống mãi". Bằng tâm huyết, bà và gia đình đã cống hiến một phần sức lực của mình cho cách mạng, quê hương đất nước, nhất là quê hương Đồng Nai, nơi bà đã sinh ra và người chồng, người cha của các con bà đã anh dũng hi sinh để bảo vệ mảnh đất này. Điều trăn trở của bà lúc còn sống là hiện nay trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều những học sinh, sinh viên phải nghỉ học do hoàn cảnh gia đình nghèo, khó khăn, bà mong sao điều kiện kinh tế của tỉnh nhà ngày càng phát triển, công việc làm ăn của các công ty, doanh nghiệp thuận lợi để có nhiều hơn nữa các nhà hảo tâm, mạnh thường quân quan tâm chia sẻ đến công tác giáo dục trồng người, tổ chức trao tặng học bổng cho học sinh, sinh viên nghèo trên địa bàn tỉnh nhiều hơn nữa.

Đến cuối đời, ngay cả khi nằm trên giường bệnh, Bà Bảy Trừ vẫn luôn dặn dò con cháu: "Phải góp phần mình chăm lo cho sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ để thể hiện lòng biết ơn Đảng, ơn mọi người đã cưu mang mình. Đó mới là đạo lý của người Cộng sản".

Ghi nhận công lao và sự đóng góp của gia đình bà Lê Thị Trừ, phát biểu tại các buổi Lễ trao tặng học bổng Nguyễn Văn Ký, đồng chí Vi Văn Vũ nguyên Chủ tịch Mặt trận tỉnh và đồng chí Huỳnh Văn Tới- Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh đã cảm ơn và tri ân tấm lòng vàng của gia đình bà Lê Thị Trừ đã thành lập, duy trì Quỹ và luôn đồng hành trao tặng học bổng cho các em học sinh, sinh viên nghèo Đồng Nai; góp phần chung sức, chung lòng xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh. Đồng thời, biểu dương những thành tích và những cố gắng nỗ lực vươn lên trong học tập và trong cuộc sống của những học sinh, sinh viên được nhận học bổng, mong các em tiếp tục phấn đấu để đạt được thành tích cao hơn nữa, đáp ứng mong đợi của các cấp lãnh đạo, thầy cô, gia đình, nhà trường, xã hội; điều đó cũng chính là sự báo đáp công ơn chăm lo của Đảng, Nhà nước, của những thế hệ cha ông, lớp người đi trước đã hy sinh vì độc lập tự do, thống nhất của đất nước.

Hiện nay tuy bà đã không còn nữa nhưng việc làm mang đậm tính nhân văn, đầy ắp nghĩa tình của bà Bảy Trừ vẫn được các con tiếp tục thực hiện theo tâm nguyện của bà Bảy trước lúc ra đi, bằng việc mỗi năm ủng hộ thêm 400 trăm triệu đồng để phát triển quỹ và trao học bổng cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.

 Xuân Tuấn