​Thực hiện Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11 ngày 20/4/2007 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn; Thông tri số 25/TTr-MTTW-BTT ngày 10/8/2017 của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hướng dẫn về tổ chức và hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân và Ban giám sát đầu tư của cộng đồng tại xã, phường, thị trấn; Nghị định 159/2016/NĐ-CP ngày 29/11/2016 của Chính phủ về quy định chi tiết và biện pháp thi hành một số điều của luật thanh tra về tổ chức và hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân; Nghị định 84/2015/NĐ-CP ngày 30/9/2015 của Chính phủ về giám sát, đánh giá đầu tư và định hướng công tác thanh tra nhân dân - công tác giám sát đầu tư cộng đồng.

Hàng năm, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện phối hợp với Thanh tra huyện, phòng Tài chính kế hoạch huyện hướng dẫn, đôn đốc, giúp đỡ Mặt trận Tổ quốc các xã, thị trấn hỗ trợ Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng các xã, thị trấn thực hiện tốt vai trò nhiệm vụ thanh tra nhân dân, giám sát đầu tư cộng đồng.

Toàn huyện hiện có 12 Ban Thanh tra nhân dân cấp xã với tổng số thành viên là 118 vị, bao gồm: 12 đồng chí Phó Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam xã, thị trấn, 106 vị là đại diện các hội, đoàn thể, 52 khu dân cư và người có uy tín tiêu biểu trong nhân dân. Trưởng Ban Thanh tra nhân dân do đồng chí Phó Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam xã, thị trấn phụ trách. trong năm 2019 và 6 tháng đầu năm 2020, Ban Thanh tra nhân dân đã tổ chức giám sát được 166 cuộc trên các lĩnh vực gồm: công tác cải cách thủ tục hành chính và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân; giám sát công tác công chứng thực và việc xét cấp đổi giấy CNQSD đất cho nhân dân tại bộ phận một cửa; Việc thực hiện nghị quyết của Hội đồng nhân dân, quyết định của Ủy ban nhân dân xã, thị trấn; Hoạt động của Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân và các ủy viên Ủy ban nhân dân, cán bộ, công chức làm việc tại xã, thị trấn và Tổ trưởng tổ nhân dân;  Việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở như: giám sát công tác điều tra dân số trên địa bàn; công tác bình cử, công khai và tuyển chọn công dân tham gia nhập ngũ, giám sát hoạt động của Ban quản lý nghĩa trang; Việc thực hiện các dự án đầu tư, công trình do nhân dân đóng góp xây dựng, do nhà nước, các tổ chức, cá nhân đầu tư, tài trợ cho xã, thị trấn như giám sát công tác làm đường giao thông nông thôn (do Nhà nước và nhân dân cùng làm); giám sát việc khảo sát và triển khai xây dựng nhà tình thương, nhà tình nghĩa cho các hộ nghèo, hộ khó khăn và gia đình chính sách; giám sát công trình cấp nước sinh hoạt, giám sát hệ thống chiếu sáng, giám sát công tác thu gom rác thải. Qua giám sát đã phát hiện có 33 vụ việc vi phạm, điển hình như các trường hợp san lắp mặt bằng trái phép, xây dựng nhà trên đất nông nghiệp, xây dựng lấn chiếm đất sông rạch, xả rác và nước thải gây ô nhiễm môi trường, một số hệ thống đèn chiếu sáng bị hư hỏng gây khó khăn việc đi lại của người dân, một số vấn đề trong công tác tuyển chọn thanh niên nhập ngũ,... Qua đó, đã có kiến nghị đến UBND xã, thị trấn và các ngành liên quan giải quyết các vấn đề bức xúc của người dân và đã được giải quyết xử lý.

Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng xã Phước Khánh giám sát công trình xây dựng Trường cấp 2 xã Phước Khánh

Về hoạt động của Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng cấp xã bao gồm trưởng Ban GSĐTCĐ do đồng chí Phó Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam xã phụ trách, trong đó, thành phần bao gồm đại diện Ban TTND, đại diện các chi, hội đoàn thể và đại diện người dân khu dân cư nơi có chương trình triển khai dự án là thành viên. Ủy ban MTTQ cấp xã, thị trấn chủ trì thành lập Ban GSĐTCĐ cho từng chương trình, dự án và tự giải thể sau khi hoàn thành nhiệm vụ.

Trong năm 2019 và 6 tháng đầu năm 2020, ban hành Quyết định thành lập trên 50 Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng thực hiện giám sát 73 cuộc với trên 55 công trình như: công trình sửa chữa trụ sở UBND huyện Nhơn Trạch, trụ sở UBND xã Phước Thiền; nâng cấp và sửa chữa trụ sở Công an huyện, trụ sở Công an xã Phước Thiền, Phú Hội, Vĩnh Thanh…; sửa chữa, nâng cấp trường Trung học cơ sở Phú Thạnh, trường Trung học cơ sở Phước Thiền, trường Tiểu học Phước Thiền 1, 2 (cơ sở 2), trường tiểu học cơ sở Phước Khánh, trường Mầm non xã Phước Thiền; công trình xây dựng cầu Rạch Kinh - ấp 1, xã Phước Khánh; mở rộng tuyến đường vào ấp Văn hóa ấp Phú Mỹ 1, đường Nguyễn Hữu Cảnh, đường 319B nối dài đường cao tốc, tuyến ĐT 769 (Phà Cát Lái đến quốc lộ 51), công trình nâng cấp đường nhánh rẽ Vàm Ô - Bến Cộ (xã Đại Phước); giám sát công trình cấp nước sinh hoạt dọc 2 bên đường Lý Thái Tổ, công trình cải tạo hệ thống thoát nước trên tuyến ĐT 769 (Phà Cát Lái đến quốc lộ 51)… Qua đó, có 18 ý kiến kiến nghị với Ban Quản lý dự án và đơn vị thi công về việc cung cấp đầy đủ thông tin liên quan đến công trình cho Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng theo quy định và đề nghị đơn vị thi công có trách nhiệm cùng Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng thông báo kết thúc công trình; việc đào đất khi thi công chưa lấp lại kịp thời gây khó khăn cho việc đi lại của các phương tiện giao thông.

Bên cạnh những kết quả đạt được hoạt động của Ban thanh tra nhân dân và Ban giám sát đầu tư của cộng đồng vẫn còn một số khăn khăn, hạn chế như: Một số cấp ủy, chính quyền, MTTQ và cán bộ, nhân dân còn chưa nhận thức đầy đủ vị trí, vai trò của công tác thanh tra nhân dân, chưa tạo điều kiện về kinh phí và cung cấp thông tin để Ban Thanh tra nhân dân thực hiện hoạt động giám sát; thành viên Thanh tra nhân dân một số nơi thiếu sự chủ động trong giám sát những vấn đề trên, trong thực hiện còn tư tưởng nể nang, ngại đụng chạm; việc thông báo cho Ban Thanh tra nhân dân xã về các thông tin hoạt động của HĐND, UBND xã, những kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo, việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, chưa được UBND các xã chú trọng thực hiện; cán bộ còn kiêm nhiệm nhiều và tập trung công tác chuyên môn, nên đôi khi chưa tham gia đầy đủ, đảm bảo theo thành phần đoàn giám sát; trong quá trình thực hiện công tác giám sát đầu tư cộng đồng còn một số mặt hạn chế nhất định và những ý kiến, kiến nghị chưa được các cơ quan có trách nhiệm xử lý kịp thời, cán bộ MTTQ cơ sở, thành viên các Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng vẫn còn lúng túng khi thực hiện chức năng giám sát, chưa chủ động thu thập, nắm bắt ý kiến của nhân dân, thực hiện các hoạt động giám sát bằng mắt thường để trên cơ sở đó phát hiện ra những sai sót của chủ đầu tư, cán bộ quản lý dự án, nhà thầu thi công trong việc chấp hành và thực hiện các quy định pháp luật về xây dựng và bảo đảm tiến độ thi công; ban Giám sát đầu tư của cộng đồng ở một vài nơi chưa tập trung giám sát với từng công trình, dự án thi công được triển khai xây dựng ở địa bàn; thiếu sự tích cực trong thực hiện nhiệm vụ, trông chờ vào sự chỉ đạo của MTTQ cấp trên.

Để hoạt động của Ban thanh tra nhân dân và Ban giám sát đầu tư của cộng đồng ngày càng đi vào chiều sâu, hoạt động giám sát có nề nếp, chất lượng và hiệu quả; Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện Nhơn Trạch đề ra một số nhiệm vụ trọng tâm như sau: Tiếp tục hướng dẫn Ủy ban MTTQ các xã, thị trấn kiện toàn, củng cố chất lượng hoạt động các Ban Thanh tra nhân dân; phối hợp chặt chẽ với ngành Tư pháp, Thanh tra và Tài chính tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, cấp phát tài liệu đến các thành viên, bố trí nguồn kinh phí hợp lý đúng, đủ theo quy định; cùng với việc sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm trong đó chú trọng việc nhân rộng những điển hình và khen thưởng kịp thời những nơi, những cá nhân làm tốt; tiếp tục bám sát sự lãnh đạo của cấp ủy, hướng dẫn của Mặt trận cấp trên, nêu cao tinh thần trách nhiệm, hoạt động tích cực, chủ động, tự giác không ngại khó, không ngại va chạm và chủ động lập kế hoạch giám sát và thực hiện phân công trách nhiệm cho từng thành viên, tổng hợp phản ánh ý kiến, kiến nghị với cấp ủy, chính quyền; Ban Thường trực ủy ban MTTQ các xã, thị trấn tiếp tục phối hợp với chính quyền thực hiện công khai hóa các thông tin về quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội, kế hoạch đầu tư, các dự án đầu tư và các tài liệu có liên quan… trên địa bàn theo quy định của pháp luật; hướng dẫn, giúp đỡ Ban giám sát đầu tư cộng đồng xây dựng kế hoạch và các điều kiện phục vụ việc giám sát, giải quyết những đề xuất, kiến nghị; Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các xã, thị trấn cần tăng cường công tác tham mưu cho Cấp ủy, Chính quyền chỉ đạo, kiểm tra hoạt động của Ban Giám sát đầu tư cộng đồng; hoạt động của Ban Giám sát đầu tư cộng đồng phải biết dựa vào nhân dân và lắng nghe ý kiến của nhân dân, động viên nhân dân giám sát, chú tâm thực hiện phương pháp giám sát kiểm tra bằng mắt thường, kinh nghiệm của nhân dân.

(Xuân Tuấn)